Groene en duurzame obligaties in opkomende markten

In 2015 had ongeveer 17 procent van de obligaties in harde valuta uit opkomende markten een looptijd van 20 jaar of meer. Begin 2021 was dat aandeel gegroeid tot 27 procent. Zelfs obligaties in lokale valuta van opkomende markten, die doorgaans een kortere looptijd hebben, zijn opgeschoven in de looptijdcurve. In dezelfde periode was het percentage obligaties in lokale valuta met een looptijd van vijf jaar of langer met 11 procentpunten gestegen tot 58 procent.¹

Die verschuiving weerspiegelt de groeiende vraag naar rendement van beleggers die snakken naar inkomsten. Tegelijkertijd erkennen obligatiehouders echter het belang van een langetermijnvisie op milieukwesties. Dat blijkt zowel uit de appetijt voor groene obligaties – kapitaal bestemd voor milieu- of klimaatgerelateerde projecten – als, meer in het algemeen, voor obligaties die binnen de milieu-, maatschappelijke en governancecriteria (ESG) vallen.

Overheden zijn blij dat ze aan die vraag kunnen voldoen. In toenemende mate erkennen zij de noodzaak om inspanningen te leveren in de strijd tegen de klimaatverandering, en aangezien opkomende economieën de helft van de wereldwijde productie uitmaken, spelen ze een belangrijke rol bij het behalen van de mondiale doelstellingen inzake broeikasgasemissies.

Afb. 1 - Duurzaam lenen

Uitgifte van groene, sociale en duurzame obligaties uit opkomende markten per type (miljard USD)

In de vijf jaar tot eind 2020 is de jaarlijkse uitgifte van groene, sociale en duurzame obligaties door overheden van opkomende markten bijna verviervoudigd tot 6,2 miljard dollar.² En de vraag neemt alleen maar toe. Zo behaalde Chili in de eerste weken van januari 70 procent van zijn verwachte obligatie-uitgifte van 6 miljard dollar voor 2021, allemaal in groene en sociale obligaties, en is het land van plan om de rest van het jaar alleen duurzame en groene obligaties uit te geven.³ In september 2020 werd Egypte de eerste regering in het Midden-Oosten die een groene obligatie uitgeeft. Het haalde 750 miljoen dollar op om groene projecten te financieren of te herfinancieren. Beleggers waren enthousiast – de obligatie werd vijf keer overtekend.⁴

Over het algemeen hebben deze obligaties een langere looptijd dan klassieke vastrentende effecten. Ongeveer 46 procent van de 36,8 miljard dollar aan uitstaande ESG-obligaties in lokale valuta uit opkomende markten hebben een looptijd van meer dan 10 jaar, terwijl dat voor ESG-obligaties in harde valuta uit opkomende markten 41 procent is van de 12,9 miljard dollar aan uitstaande obligaties. ⁵

Deze obligaties stellen beleggers in staat om de prestaties te volgen, terwijl groene agenda's overheden ook kunnen helpen om hun kredietrating te verbeteren. Vervolgens verhoogt dat de waarde van hun obligaties en worden obligatiehouders beloond.

In het algemeen leveren groene obligaties positieve feedback op. De toenemende volumes groene en duurzame obligaties benadrukken de bereidheid van beleggers om meer op lange termijn te denken bij het beleggen in opkomende markten. Tegelijkertijd worden overheden echter meer voor hun verantwoordelijkheid gesteld – om deze obligaties uit te geven, moeten overheden hun duurzaamheidskaders uitgebreider publiceren. Deze bijkomende verantwoordelijkheid helpt de politieke risico's te beperken die een belangrijke overweging zijn bij het beleggen in opkomende markten. Beleggers zullen echter de ontwikkelingen nauwkeurig moeten analyseren en opvolgen om ervoor te zorgen dat de opbrengsten naar behoren worden aangewend.

Groene obligaties zijn inderdaad de meest opwindende ontwikkeling op het gebied van financiering in opkomende markten sinds decennia en zullen naar onze mening een vergelijkbare impact hebben als de Brady-obligaties van de jaren 1980⁶ – hoewel dit afhankelijk is van een betere openbaarmaking, monitoring en standaardisering binnen de sector van groene labels.

Ondanks alle tot dusver uitgegeven groene staatsobligaties zal er veel meer geld moeten worden opgehaald om de klimaatverandering te beperken. Wereldwijd kost het volgens de Energy Transitions Commission tussen 1 en 2 duizend miljard dollar per jaar aan extra uitgaven om de opwarming van de aarde te beperken, ongeveer 1 tot 1,5 procent van het wereldwijde bbp.⁷ En een aanzienlijk deel van die kosten moet gedragen worden door opkomende economieën, niet in het minst omdat zij het meest te lijden zullen hebben.

Tegen het einde van deze eeuw zou de onverminderde klimaatverandering – die gepaard gaat met een opwarming van 4,3 °C boven het pre-industriële niveau – de economische productie per hoofd van de bevolking in belangrijke landen zoals Brazilië en India met meer dan 60 procent verminderen in vergelijking met een wereld zonder klimaatverandering, zo blijkt uit een rapport van de Smith School van Oxford University, gesponsord door Pictet.⁸ Wereldwijd zou het tekort 45 procent bedragen. 

Afb. 2 - Hun maturiteit tonen

Looptijdprofiel ESG-obligaties (miljard USD)

Het beperken van de opwarming tot 1,6 °C zou deze impact sterk verminderen tot ongeveer 27 procent van de potentiële productie per hoofd van de bevolking voor de wereld als geheel, zij het met aanzienlijke verschillen tussen landen. Terwijl de inwoners van de tropische landen zwaar zouden worden getroffen door de gevolgen van droogte en veranderde regenpatronen, zouden de inwoners van de hoog gelegen landen, zoals Rusland, relatieve winnaars zijn, omdat de havens minder ijs te verwerken krijgen en meer gebieden opengesteld worden voor winningsindustrieën en landbouw. En hoewel China over het algemeen kleinere verliezen zou lijden dan gemiddeld, zouden zijn grote kustgebieden beschadigd worden als gevolg van de stijgende zeespiegel. 

Wij zijn van mening dat ESG-overwegingen inefficiënt worden weerspiegeld in de activaprijzen van opkomende markten. Dat is een gevolg van het vroege stadium waarin de markt zich nog bevindt wat betreft begrip en toepassing van ESG-factoren en -analyse. Er is ook een gebrek aan consistente en transparante ESG-gegevens voor veel opkomende landen. We zijn van mening dat het gebruik van een ESG-score alleen gewoonweg niet volstaat. Door vanuit een duurzaam perspectief de fundamentals van opkomende markten te onderzoeken, kunnen we risico's beperken en beleggingskansen verkennen. We gebruiken onze eigen ESG-gegevens en -analyse en werken samen met emittenten van staatsobligaties om verandering op lange termijn te bewerkstelligen.

De opkomende economieën verschillen enorm in hun ontwikkelingsgraad. Dat bemoeilijkt de afweging door beleggers van hun ESG-prestaties – rijkere landen zijn immers beter in staat om de ESG-positieve beleidsbeslissingen te nemen die vaak hoge front-end kosten met zich meebrengen voor een groot aantal voordelen, zoals het stilleggen van kolenmijnen ten gunste van zonne-energie. 

Afb. 3 - BBP vs. ESG

Bbp per hoofd van de bevolking in vergelijking met ESG-scores

De eenvoudigste benadering van ESG toepassen – beleggen op basis van de ESG-rankings van landen – zou beleggers in vastrentende waarden weghouden uit de armste ontwikkelingslanden, zelfs als ze het juiste beleid voeren om hun ESG-positie te verbeteren. In plaats daarvan is het belangrijk voor beleggers om te erkennen wat mogelijk en haalbaar is voor armere landen en om financiering toe te wijzen binnen die beperkingen. Inzicht in de richting die landen uitgaan op het gebied van ESG is cruciaal voor het analyseren van hun vooruitzichten. 

Een oplossing die we bij Pictet AM gebruiken, is om ESG-criteria af te wegen tegen het bbp per hoofd van de bevolking van een land. In het kader van ons nieuwe scoresysteem doet Angola het bijvoorbeeld goed op deze aangepaste basis, ondanks een lage algemene rangschikking. En het omgekeerde geldt voor de lidstaten van de Samenwerkingsraad van de Arabische Golfstaten.