I am Article Layout

Selecteer uw beleggersprofiel:

Deze inhoud is uitsluitend bestemd voor een particuliere belegger.

Bent u een Institutional investors and consultants of Financial intermediaries?

De veerkracht van familiebedrijven kan waarde opleveren in volatiele markten

Oktober 2020
Marketingmateriaal

In turbulente tijden moeten familiebedrijven zich houden aan bepaalde kernprincipes

Als Professor of Family Business and Entrepreneurship aan de IMD Business School in Lausanne heeft Peter Vogel zijn professionele leven gewijd aan het begrijpen van de unieke kenmerken van familiebedrijven over de hele wereld.

Veel van de bedrijven die hij bestudeert en waarmee hij samenwerkt zijn decennia, zo niet eeuwen oud.

Na verloop van tijd is hij tot het besef gekomen dat dezelfde fundamentele onderwerpen en uitdagingen vaak terugkomen. 

Daarmee bedoelt hij dat dezelfde verhalen zich in elk familiebedrijf herhalen, ongeacht het land, de bedrijfstak of de context – opvolgingsplanning, familieconflicten, professionalisering en bestuur, om er maar een paar te noemen. Wat Peter nog opvalt, is dat “verandering en ontwrichting altijd aanwezig zijn; sociale, technologische, ecologische, economische en politieke krachten zijn voortdurend in beweging in de marktomgeving en die krachten dagen elke organisatie uit, al dan niet geleid door een familie”. 

Eén grote verstoring – Covid-19 – heeft onze visie op 2020 al gedomineerd. Hoewel de specifieke kenmerken van deze crisis nieuw zijn, hebben bedrijven vanuit Peters academische standpunt dezelfde twee fundamentele eigenschappen nodig om deze storm te doorstaan: veerkracht en het vermogen om zich aan te passen.

Of, om precies te zijn: 

Veerkrachtig zijn tijdens de crisis en zich kunnen aanpassen aan nieuwe trends en kansen om zichzelf te transformeren en er sterker uit te komen.

Vanuit zijn interesse in familiebedrijven heeft Peter dat nog verder uitgediept en zes eigenschappen geïdentificeerd die succesvolle multi-generatie familiebedrijven gewoonlijk bezitten en die hen helpen om een crisis te doorstaan. Dat zijn: langetermijndenken; financiële voorzichtigheid; een diepe emotionele band van de eigenaars met het bedrijf; diepgewortelde waarden en loyaliteit aan de werknemers; ondernemersvernieuwing; en filantropie en MVO.

De meeste van deze eigenschappen behoeven geen verdere toelichting – het is bijvoorbeeld duidelijk dat een 30-jarige visie een bedrijf robuuster maakt dan een visie die elk kwartaal verandert, of dat het voordelig is om niet te veel schulden te maken. Enkele van deze eigenschappen hebben echter wel meer  uitleg nodig. ‘Ondernemersvernieuwing' verwijst bijvoorbeeld naar de manier waarop de volgende generatie vaak nieuwe ideeën en werkwijzen in een familiebedrijf introduceert; een soort natuurlijk proces van revitalisering. Wat 'filantropie en MVO' betreft wijst Peter op recente voorbeelden waarbij familiebedrijven “de productie snel hebben aangepast aan wat nodig is, deze mentaliteit van 'we kunnen iets goeds doen in deze crisissituatie' – dat kan alleen een bedrijf dat geleid wordt door de eigenaar gemakkelijker doen”.

Zes eigenschappen die succesvolle multi-generatie familiebedrijven bezitten
AttributesFamilyCompanies.jpg

Dit zijn eigenschappen die een bedrijf helpen veerkracht en aanpassingsvermogen te ontwikkelen; ze zijn nuttig ongeacht de vorm die een crisis aanneemt; en het zijn eigenschappen die veel familiebedrijven gemeenschappelijk hebben.

Peter wijst er echter op dat familiebedrijven ook een reeks “interne uitdagingen” hebben die hen mogelijk vatbaarder maken voor ontwrichting, waarbij de huidige pandemie helaas geen uitzondering is. Governance is zo’n belangrijke uitdaging. Veel familiebedrijven, legt Peter uit, worden geleid door één dominante patriarchale of matriarchale figuur, die het bedrijf al tientallen jaren leidt en vaak van een oudere generatie is. Als die persoon dan getroffen wordt door het coronavirus, kan het bedrijf plotseling zijn “decision-maker-in-chief” verliezen, wat aanzienlijke negatieve gevolgen kan hebben voor het bedrijf. Ook hebben veel familiebedrijven "geen volledig geprofessionaliseerd bestuur en managementteams die deels bestaan uit familieleden", voegt hij eraan toe. Die bedrijven zijn er wellicht niet op voorbereid om in tijden van crisis doeltreffende beslissingen te nemen. “Familiebedrijven die hun bestuur niet hebben geprofessionaliseerd, kunnen dus in grote problemen komen", zegt Peter.

Een andere interne uitdaging is de impact die een crisis kan hebben op de samenhang in de familie. “Als er een geschiedenis van spanningen en conflicten bestaat binnen een familie, zullen die alleen maar erger worden in tijden als deze", legt hij uit. De bijzonderheden van onze huidige crisis verergeren ook het probleem: “Hoe kunnen we zorgen voor eenheid en vertrouwen in de familie in tijden waarin we elkaar niet kunnen ontmoeten?” En een laatste uitdaging die Peter aanhaalt, is dat het publiek en de media in tijden van nationale ontberingen rijke families in de schijnwerpers kunnen zetten en dat “rijke families plotseling worden uitgedaagd om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te heroverwegen door middel van filantropie of MVO”. Bovenop deze uitdagingen komt volgens Peter nog dat de wereld steeds complexer wordt en dat het tempo waarin dingen veranderen toeneemt.

Toch heeft Peter er alle vertrouwen in dat familiebedrijven nog jaren zullen uitblinken, omdat ze in principe de middelen en mogelijkheden hebben om verstoringen en schokken te weerstaan en er sterker uit te komen dan hun collega’s. Soms vereist dit een mentaliteitsverandering. Het vermogen om zich aan te passen betekent ook bereid zijn om zich los te maken van een bepaalde bedrijfstak als die niet voorbestemd is om te bloeien, zelfs bereid zijn om zich los te maken van het oorspronkelijke bedrijf. Het is misschien niet gemakkelijk, maar in onze steeds tumultueuzere wereld is zo'n gedurfd aanpassingsvermogen essentieel.

Volgens Peter kan elk bedrijf in principe elke storm doorstaan. Vast en zeker ook de huidige.