I am Article Layout

Selecteer uw beleggersprofiel:

Deze inhoud is uitsluitend bestemd voor een Adviseur en Institutionele belegger / consultant en Particuliere Belegger.

Goede gezondheidszorg remt bevolkingsgroei juist af

Juli 2021
Marketingmateriaal

De natuurlijke rem op bevolkingsgroei

Het klinkt vreemd, maar juist een betere gezondheidszorg is een van de beste manieren om de bevolkingsgroei af te remmen.

In de film ‘A Life on Our Planet’ legt documentairemaker David Attenborough veel nadruk op de overeenkomst van ontbossing met de opwarming van de aarde, bodemuitputting en andere ontwikkelingen die de leefbaarheid van de aarde bedreigen. Ze worden stuk voor stuk veroorzaakt door menselijk handelen. Hoewel schadelijke activiteiten zoals boomkap en CO2-uitstoot de onderliggende oorzaak van veel problemen zijn, worden ze enorm versterkt door de groei van de bevolking. Toen Attenborough in 1954 zijn eerste grote reis maakte in opdracht van de BBC, woonden er 2,7 miljard mensen op de aarde. Dat aantal is gegroeid tot 7,8 miljard in 2020. De Verenigde Naties voorspellen dat de wereldbevolking rond 2100 een piek bereikt van ongeveer 11 miljard aardbewoners1.

De vraag naar grondstoffen neemt toe naarmate er meer mensen zijn en de gemiddelde levensstandaard toeneemt. Dat geldt ook voor de hoeveelheid afvalstoffen. We vragen simpelweg te veel van onze planeet. Om te berekenen hoe ver we de grens overgaan, wordt jaarlijks een Earth Overshoot Day bepaald. Dat is de dag waarop we collectief evenveel van de natuur hebben verbruikt, als dat de aarde in één jaar kan vernieuwen. In 1970 viel Earth Overshoot Day nog op 29 december.

Tegenwoordig ‘vieren’ we deze dag al in de zomer. Vorig jaar was dat op 22 augustus. We overschrijden de grens wat onze planeet te bieden heeft met ruim een derde. En daarvoor betalen we vroeg of laat de prijs, onder meer in de vorm van klimaatverandering. Door de groeiende welvaart, wordt het een flinke uitdaging om te voorkomen dat Earth Overshoot Day nog verder naar voren schuift. Want als het welvaartsniveau in een land toeneemt, stijgt ook het grondstoffengebruik. Dat geldt bijvoorbeeld voor Nederland, dat een volwassen, ontwikkelde economie heeft. Daar was het op 3 mei al Earth Overshoot Day. Het kan overigens nog erger, want in Qatar viel die dag al op 11 februari. 

Evenwicht is nog ver weg

De omvang van in het wild levende populaties blijft grofweg stabiel in de loop der tijd. Er is een evenwicht met de rest van de leefgemeenschap, benadrukt Attenborough. Als er van een bepaalde soort te veel komen, wordt het voor elk individu lastiger om de voeding, schuilplaats en andere zaken te krijgen die het nodig heeft. Door schaarste aan voedsel, water of andere levensbehoeftes zal een deel van de populatie sterven of het gebied verlaten. En als er een periode te weinig worden geboren, is er voor iedereen meer dan genoeg. Hierdoor zal de soort zich sneller voortplanten. In een natuurlijk evenwicht schommelt de omvang van een specifieke soort rondom de draagkracht van de leefomgeving. Maar ondanks dat we als mensheid al langere tijd die draagkracht overschrijden, lijkt er voorlopig niets te zijn dat de groei van de wereldbevolking kan stoppen.

In een natuurlijk evenwicht schommelt de omvang van een specifieke soort rondom de draagkracht van de leefomgeving

Een belangrijke reden waarom die groei niet gestuit wordt, is omdat de mechaniek voor mensen anders werkt dan in de natuur. Dankzij onze inventiviteit slagen we erin om knelpunten zoals bijvoorbeeld de voedselvoorziening slim te omzeilen. De opbrengst van een hectare tarwe is sinds de Tweede Wereldoorlog omhoog geschoten van 2 à 2,5 naar meer dan 6 ton als gevolg van allerlei landbouwinnovaties2. Door de opkomst van nieuwe technieken – zoals irrigatie op basis van kunstmatige intelligentie en landbouwdrones voor het verzamelen van data, gewasbesproeiing en zaaien – kan de oogstopbrengst ook in de toekomst blijven stijgen.

De bedrijven achter deze innovaties vormen het beleggingsuniversum van de Nutrition-strategie van Pictet. Deze aanpak focust op de kansen die er liggen bij het verder verbeteren van de hele voedselketen. Behalve bedrijven met slimme landbouwinnovaties, zijn dat bijvoorbeeld ook ondernemingen die verspilling tegengaan. Alleen al in Europa komt namelijk elk jaar circa 88 miljoen ton voeding niet op het bord bij consumenten terecht, terwijl die verspilling de oorzaak is van ongeveer 8% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.

Demografische transitie

In het verleden vormde hongersnood een natuurlijke rem die de bevolking in lijn bracht met wat onze planeet te bieden heeft. Maar de traditionele cyclus van overschot en tekort is sinds het industriële tijdperk geleidelijk verdwenen als gevolg van technologische vooruitgang. Attenborough legt aan de hand van het voorbeeld van Japan uit dat de verschuiving tegenwoordig niet een kwestie van jaren, maar meerdere decennia is.

Geologen omschrijven dit proces als een demografische transitie. Dit start met een daling van het sterftecijfer, als gevolg van verbeteringen van de gezondheidszorg en de voedselvoorziening. Omdat het aantal geboortes aanvankelijk op peil blijft, neemt de bevolking snel toe. In Japan verdubbelde de bevolking bijvoorbeeld tussen 1900 en 1955 tot 89 miljoen inwoners. Een van de gevolgen van de verbeterende levensstandaard en vooral een lagere kindersterfte, is dat het geboortecijfer daalt. In 1975 had een gemiddeld gezin in Japan twee kinderen. Dat waren er 75 jaar eerder nog vier tot zes. Die krimpende gezinsomvang heeft ertoe geleid dat het inwoneraantal van Japan tegenwoordig heel langzaam afneemt.

Achter de stevige toename van de levensverwachting, gaat meer schuil dan een meer betrouwbare voedselvoorziening. Medicijnmakers en vaccinontwikkelaars spelen een sleutelrol bij het terugdringen van kindersterfte en het bestrijden van allerlei ernstige of zelfs levensbedreigende ziektes. Dit is het beleggingsuniversum van de Health-strategie van Pictet. De bedrijven die een doorslaggevende rol spelen bij het verlengen van de levensverwachting, dragen eraan bij dat het omslagpunt voor de wereldbevolking eerder bereikt wordt dan organisaties zoals de Verenigde Naties nu inschatten. Attenborough benadrukt in de documentaire het belang daarvan: “Het afremmen van bevolkingsgroei is samen met het stevig verlagen van ons grondstofverbruik en het ontwikkelen van duurzame technologie de enige manier waarop we de toekomst van onze aarde kunnen veiligstellen.”